Poszukiwanie tożsamości kulturowej w Europie Środkowo-Wschodniej 1919-2014 / The Search for Cultural Identity in Eastern and Central Europe 1919-2014, red. Irena Kossowska, Toruń 2015 (Wydawnictwo Naukowe UMK), s. 355, il. 220

Monografii Poszukiwanie tożsamości kulturowej w Europie Środkowo-Wschodniej patronuje Milan Kundera, autor opublikowanego w 1983 r. artykułu Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej, tekstu, który ożywił dyskusję dotyczącą geopolitycznej i geokulturowej specyfiki tej części Starego Kontynentu. Prezentowany tom stanowi „polifoniczny” głos w tej debacie, dotyczącej istoty i roli modeli tożsamościowych wytwarzanych w sferze kultury w zmieniających się społeczno-politycznych konfiguracjach współczesnego świata. Okres transformacji polityczno-ekonomicznej w Europie po upadku muru berlińskiego cechowały z jednej strony dążenia integracyjne w ramach Wspólnoty Europejskiej, z drugiej zaś odnowa zainteresowania paradygmatem regionalnej, narodowej i lokalnej tożsamości. W środowiskach rozsianych po wschodnich terytoriach Starego Kontynentu można było zaobserwować nawrót do tradycji porzuconych/utraconych w czasach dziewiętnastowiecznego imperializmu, w okresie zimnej wojny i w dobie globalizacji.  Poszukiwanie tożsamości kulturowej stanowi próbę diagnozy procesów reinterpretacji starych oraz kreowania nowych narodowych i lokalnych narracji, zarówno w odniesieniu do okresu międzywojennego, jak i do czasów żelaznej kurtyny oraz dwudziestu pięciu lat, które upłynęły od czasu zniesienia zimnowojennego podziału Europy. Nie mniej istotne dla dyskursu książki są indywidualne doświadczenia twórców, postrzegane w kontekście coraz silniej sygnalizowanego oporu wobec globalnej homogenizacji i neokolonializmu w sferze kultury. Zjawiska glokalizacji, łagodzące skutki dominacji zachodnich wzorców kulturowych, stają się tu ważnym punktem odniesienia, umożliwiającym dowartościowanie lokalnej odrębności i kulturowej tradycji. Nie aspirując do rozwiązania dylematów związanych ze zdefiniowaniem granic Europy Środkowo-Wschodniej, składające się na tom artykuły mają skłonić odbiorcę do zastanowienia się nad skomplikowaną mapą artystycznych zjawisk powstałych w Europie Środka, w regionie naznaczonym traumą dwóch wojen światowych, politycznym zniewoleniem poszczególnych nacji, konfliktami etniczno-religijnymi, długotrwałą destabilizacją i migracjami ludności. Kluczowe zagadnienie, wyłaniające się z dyskursu książki, to pytanie o specyfikę tego makroregionu, o jego kulturowe i artystyczne (nie tylko geopolityczne) wyróżniki.

Wizualność dzieła sztuki. Ocena potencjału neuroestetyki w badaniach historyczno-artystycznych, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2016, s. 194, il. 54.

Problem wykorzystania wyników badań neuroestetycznych w interpretacji i analizie obrazów nie został, jak dotąd, poruszony przez żadnego polskiego historyka sztuki. Zastanawiając się nad tym faktem, postanowiłem odpowiedzieć na pytanie, dlaczego właśnie historycy sztuki i kulturoznawcy nie podejmują tak interesującego i aktualnego tematu. Odpowiedź okazała się na tyle złożona, że przekształciłem ją w rozbudowaną argumentację, której celem jest inicjowanie dialogu pomiędzy historykami sztuki a przedstawicielami nauk przyrodniczych; w szczególności neuronaukowcami.

"Przygotowana przez Łukasza Kędziorę książka jest pierwszą na polskim rynku publikacją naukową napisaną przez historyka sztuki, która podejmuje zagadnienie wykorzystania badań z dziedziny neuroestetyki do interpretacji dzieł sztuki. [...] Książka zawiera krytyczne i kompetentne omówienia literatury przedmiotu, a także analizy wybranych dzieł sztuki w oparciu o ustalenia neuroestetyki" – z recenzji dr hab. Ewy Domańskiej, prof. UAM.

"Książka Łukasza Kędziory reprezentuje wysoki poziom merytoryczny, ma przemyślaną konstrukcję, a wynik, jaki autor osiągnął, posiada znaczenie dla szeroko rozumianych nauk o sztuce oraz humanistyki. Praca może zostać przyjęta z zaciekawieniem nie tylko przez wąskie grono specjalistów z wyżej wymienionych dziedzin wiedzy" – z recenzji dr. hab. Piotra Przybysza.